Finansal Piyasa Nedir? Türleri ve temel kavramları Nelerdir?
Muhasebe ve Finans 3dk
Muhasebe ve Finans
İçindekiler
Ekonomik hayatın en önemli parçalarından biri de finansal piyasalar ve bu piyasalarda yapılan işlemlerdir. Peki finansal piyasalar hangileridir ve güncel olaylar bu piyasaları nasıl etkiler? Sizin için inceledik.
Finansal Piyasalar Nedir?
Finansal piyasalar, alıcı ve satıcıların finansal varlıkların (hisse senetleri, tahviller, döviz, emtia ve türev ürünler gibi) alınıp satılması için bir araya geldikleri sistemdir. Ekonominin sağlıklı işlemesini destekleyen bu piyasalar;
- Çeşitli türlerde yatırımların yapılmasına,
- Sermayenin verimli bir şekilde dağıtılmasına,
- Likiditenin sağlanmasına olanak tanır.
Finansal Piyasa Türleri Nelerdir?
Finansal piyasa türlerini dört grupta inceleyebiliriz.
Sermaye Piyasaları
Şirketlerin ve hükümetlerin uzun vadeli fon sağladıkları piyasalardır. Bu tür piyasalarda hisse senetleri ve tahviller gibi menkul kıymetler işlem görür.
Borç Piyasaları
Kredi ve borçlanma senetlerinin alınıp satıldığı piyasalardır. Genellikle uzun vadeli borçlanma araçları işlem görür. Hükümetler, şirketler ve hatta bireyler borç piyasalarına başvurarak finansman sağlayabilir.
Döviz Piyasaları (Forex)
Farklı ülke para birimlerinin alınıp satıldığı piyasalardır. Dünya çapında faaliyet gösteren bu piyasa, yatırımcıların döviz fiyatlarındaki değişimlerden kazanç sağlamalarını mümkün kılar.
Mesela dolar veya euro paritesi üzerinde yapılan işlemler, döviz piyasalarının popüler örneklerindendir.
Türev Piyasalar
Türev ürünlerin alınıp satıldığı piyasalardır. Türev ürünler, değerlerini başka varlıklardan alır. Mesela vadeli işlemler, hisse senedi veya emtia fiyatlarındaki dalgalanmalara göre değer kazanır.
Türev piyasalar riskten korunma veya spekülasyon amacıyla kullanılır.
Finansal Piyasaları Etkileyen Faktörler Nelerdir?
Finansal piyasalar birçok iç ve dış faktörden etkilenir:
- Dünyadaki büyüme oranları, resesyon beklentileri ve enflasyon gibi makroekonomik göstergeler finansal piyasaları doğrudan etkiler. Küresel ekonominin durumu, yatırımcıların risk iştahını ve yatırım tercihlerinde değişikliklere yol açabilir.
- Merkez bankalarının faiz oranlarını belirleme yetkisi, ekonomiyi ve piyasaları doğrudan etkiler. Örneğin faiz oranlarının yükseltilmesi borçlanma maliyetini artırarak tüketici harcamalarını ve işletme yatırımlarını azaltır.
- Savaş, doğal afetler veya siyasi gerilimler gibi olaylar, piyasalarda belirsizlik yaratır ve volatiliteyi artırır. Yatırımcılar kriz dönemlerinde güvenli liman olarak görülen altın veya ABD doları gibi varlıklara yönelme eğilimi gösterir.
- Büyük şirketlerin finansal performansları, halka arzlar veya iflas haberleri gibi spesifik olaylar hisse senedi piyasalarını etkiler. Özellikle teknoloji ve enerji gibi sektörlerde yaşanan gelişmeler, küresel piyasalarda büyük dalgalanmalara neden olabilir.
Finansal Piyasalardaki Temel Kavramlar
Finansal piyasalarda başarılı olabilmek için temel kavramları anlamak önemlidir. En sık karşılaşılan bazı kavramları sizin için derledik:
- Faiz Oranları: Borç para kullanma maliyetini veya tasarrufları ödüllendirme oranını ifade eder. Merkez bankalarının politika faizleri, borçlanma ve tasarruf oranlarını etkiler ve dolayısıyla piyasalar üzerindeki en güçlü araçlardan biridir.
- Likidite: Bir varlığın değer kaybı yaşamadan hızlı bir şekilde nakde dönüştürülebilme yeteneğidir. Yüksek likidite piyasaların daha istikrarlı olmasını sağlar. Örneğin devlet tahvilleri genellikle yüksek likiditeye sahip varlıklardır.
- Volatilite: Belirli bir zaman diliminde bir varlığın fiyatındaki dalgalanma derecesidir. Yatırımcıların kazanç veya kayıp potansiyelini yansıtır. Yüksek volatilite dönemlerinde riskler artar ancak aynı zamanda kazanç fırsatları da çoğalır.
- Risk ve Getiri: Risk, bir yatırımın beklenen getiriyi sağlamama ihtimalidir. Genel olarak yüksek getiri daha yüksek risk anlamına gelir. Yatırımcılar, getiri hedefleri doğrultusunda risk iştahlarını belirleyerek, uygun yatırım araçlarını seçmelidir.
Piyasalar ve ekonomi ile ilgili daha fazla kavramı incelemek için ekonomi sözlüğü yazımıza göz atabilirsiniz.
Güncel Gelişmelerin Piyasaya Etkisi
Finansal piyasalar güncel gelişmelerden sürekli olarak etkilenir. Bu olayların bazılarını örnek olarak inceleyelim.
- COVID-19 pandemisi, dünya ekonomisini ve finansal piyasaları olumsuz etkiledi. Pandemi nedeniyle kapanmalar tedarik zincirinde aksamalara neden olurken, birçok merkez bankası piyasalara destek amacıyla genişleyici para politikaları uyguladı. Bu gelişmeler hisse senedi piyasalarında volatiliteyi artırdı ve borç piyasalarında faiz oranlarını düşürdü.
- Son dönemde yaşanan enerji krizi ve yükselen enflasyon oranları, merkez bankalarını daha sıkı para politikalarına yönlendirdi. Enerji fiyatlarındaki artış özellikle petrol ve doğal gaz piyasalarında etkisini hissettirirken, yüksek enflasyon yatırımcıları değer kaybı yaşanabilecek yatırımlardan uzaklaştırdı.
- Rusya-Ukrayna savaşı, enerji piyasalarına doğrudan etki ederek petrol ve doğalgaz fiyatlarında dalgalanmalara yol açtı. Bununla birlikte jeopolitik gerilimler altın ve ABD doları gibi güvenli liman varlıklara olan talebi artırdı.
İnternet sitemizde yer alan içerikler genel bilgilendirme amaçlıdır ve tavsiye niteliği taşımamaktadır. Konu hakkında kişiselleştirilmiş tavsiyeler için bir uzmana danışmanız gerekmektedir. Sunulan bilgilerin doğruluğu, eksiksizliği ve güncelliği tarafımızca garanti edilmemektedir. Mikrogrup, bu bilgilerin kullanımı sonucunda doğabilecek herhangi bir zarardan sorumlu tutulamaz. Detaylı yasal uyarılar için lütfen buraya tıklayınız.
BLOG
İlginizi çekebilecek diğer içerikler