Arzuhal Nedir? Arzuhalci Ne Demektir?
Günümüzde profesyonel olarak dilekçe yazabilmek oldukça kolay hale geldi. İstenilen her tür dilekçenin bir örneğini internette mutlaka bulabiliyoruz. Ancak dilekçe yazma işi günümüzde çok sık rastlamasak de geçmişte oldukça yaygın olan bir işti.
Bu yazımızda belki birçok kez duyduğunuz, belki bir tabelada okuduğunuz, belki de eski Türk filmlerinden anımsadığınız bir sözcük olan “arzuhâlci” mesleğinin ne olduğunu açıklayacağız.
Arzuhâl Nedir?
Öncelikle arzuhal nedir, bu kelime nereden gelmektedir bir göz atalım.
Arzuhal kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir ve aslı “arz-ı hal” dir. Arz-ı hal, halini anlatmak halini arz etmek manasındadır. Arzuhal ise bir istek, şikayet veya durumun üs makamlara duyurulması yazılan dilekçe veya mektup anlamlarına dönüşmüştür.
Arzuhalci Kimdir?
Arzuhal kelimesinin kökeni ve anlamını öğrendikten sonra arzuhal yazan kimselerin kimler olduğuna bakabiliriz.
Üst makamlara belirtilmesi gereken istek veya şikayet durumu oluştuğunda bu istek ve şikayetlere yönelik dilekçelerin yazdırıldığı kimse arzuhalcidir. Arzuhalciler istek veya şikayet dilekçelerini belirli bir ücret karşılığında yazarak talep eden kişiye teslim eder.
Son yıllarda oldukça azalmış olsalar da arzuhalciler önceden belediye, adliye veya hükümet konağı gibi devlet dairelerinin yakınlarında ya beklerler ya da bu bölgelerde dükkan açarlardı. Okum yazma oranın düşük olduğu ve internetin yaygın olarak kullanılmadığı zamanlarda arzuhalcilik önemli bir meslekti.
Arzuhalciliğin Tarihi
Arzuhalciliğin kökeni cumhuriyet öncesine dayanır. Osmanlı döneminde oldukça önemli hale gelen arzuhalcilik bir sınav sonucunda elde edilen bir meslekti. Osmanlı, arzuhalcilik yapmak isteyenler için sınavlar yapar, bunun için bir sınav kurulu oluştururdu. Arzuhalcibaşı, divan-ı hümayun çavuşları, ocağın zabitlerinden çavuşlar emini ve katibinden oluşan kurul önünde arzuhalci adayları imtihan verirdi.
Bu sınavlar adayın kanun bilgisini, yasaklanan ve serbest bırakılan durumları nasıl ve ne kadar bildiğini ölçerdi. Sınavı geçen kimseler, yasal olarak işlerine başlayabilir ve denetime tabii tutulurdu.
1762’de padişah fermanıyla başlayan arzuhalcilik mesleği, 100 yıl sonra 1865’de çıkarılan başka bir yasa ile kaldırıldı. Yasal olarak kaldırılsa da arzuhalcilik günümüze kadar ulaştı.
Kanunen Arzuhâlcilik
Günümüzde arzuhalciliğin kanuni kapsamıyla ilgili incelenebilecek en iyi örnek 2004 yılında arzuhâlcilik hakkında avukatlık yasasının 63. maddesine binaen açılan bir davadır. Davada alınan karar, kişinin kendisi veya avukatı haricinde adına kimsenin dilekçe yazamayacağı yönündedir. Dilekçenin arzuhalci tarafından yazılması halinde avukatın görevini taklit etmiş olarak kabul edileceği ile ilgili yasa hükmüne göre ceza uygulanacağı kararı verilmiştir. Açılan davanın sonucu ile arzuhalcilik mesleğinin kanunen bir karşılığı olmadığı anlaşılabilir.
Arzuhalci Ne Demek?
Arzuhalci ne demektir? Arzuhalci, kişilerin sorunlarını dinleyen ve talep doğrultusunda dilekçe, mektup yazan kişilere arzuhalci denilmektedir. Arzuhalci, yazdığı dilekçe ya da mektuplarında kişilerin taleplerini ve beyanlarını dikkate alır. Osmanlı Devleti zamanından beri bu kişilerin pek çok devlet makamına dilekçe ve mektup yazdığı bilinmektedir.
Arzuhalci Yazı İşleri ile Uğraşır
Arzuhalciler, kişilerin problemlerini dinler ve sorunları çözüme ulaştırmak için resmi makamlara dilekçe ya da mektup yazar. Makamlara yazılacak dilekçeler ise kişilerin talepleri ve beyanları üstüne gerçekleşir.
Eğer vatandaş konu hakkında ne yazacağını bilmiyorsa, arzuhalci vatandaşa yol göstererek dilekçeyi yazar. Yazılacak dilekçeler yazılır ve kişilerin sorunlarının çözülmesi amaçlanır.
Pek çok kişi, arzuhalci nerede bulunur sorusunun cevabını merak etmektedir. Arzuhalcilerin çalışma alanları arasında adliye yakınları ya da yazı işleri ofisleri yer alır.
Arzuhalciler Bilgisayar Kullanır
Arzuhalcilerin geçmişten beri hayatımızda olduğundan bahsetmiştik. Daha önceleri daktilo ile yazılarını yazan arzuhalciler, günümüzde ise bilgisayarları kullanmaktadır. Ancak, yine de eski tarza sahip arzuhalciler daktilo kullanımını gerçekleştirmektedir.
Yine de bilgisayarlarda yer alan kelime işlemci programları işi oldukça kolaylaştırır. Bu sayede, dilekçe yazıldıktan sonra gerekli incelemeler kolaylıkla yapılabilir ve sorunsuz bir dilekçe gönderimi gerçekleştirilir.
Arzuhalcilik Günümüzde de Devam Etmekte
Birçok araştırmada arzuhalcilik mesleğinin günümüzde kaybolmaya yakın hatta kaybolan meslekler arasında yer aldığı belirtiliyor. Ancak, arzuhalciler yazı işleri yaptığı için bu mesleğin geniş çaplı bir meslek olduğunun unutulmaması gerekiyor. Ülkemizde, birçok vatandaş dilekçe yazmayı bilmiyor ve dilekçeleri hangi kurumlara göndereceklerini bilmiyor.
Dilekçe içeriğinde yer alması gereken Türkçe dil bilgisi, hukuki bilgiler arzuhalciler tarafından eksiksiz bir şekilde sağlanmaktadır. Böylelikle, nitelikli bir dilekçe ortaya çıkar ve kişilerin sorunları çözüme kavuşur.
Dilekçede Cümle Düşüklükleri Ortadan Kaldırılmalıdır
Dilekçelerde yer alan problemler arasında en yaygını, cümle düşüklükleridir. Cümle düşüklüğü olan dilekçelerde ortaya iyi bir dilekçe çıkmayacaktır. Bu problemi ortadan kaldırmak için ise bir arzuhalci tarafından destek almanız gerekebilir.
Delillerin Makama İbraz Edilmesi Gerekir
Dilekçelerde, problem ile ilgili deliller bulunuyorsa, ilgili makama bu delillerin ibraz edilmesi gerekiyor. Böylelikle, dilekçe önem kazanır ve problemin çözülmesinde önemli bir rol oynar. Eğer yaşadığınız problem ile ilgili deliller mevcutsa, dilekçenizde bu delilleri belirtmeniz gerekiyor. Daha sonra ise problemin ortadan kaldırılması için yardım talebi iletilmelidir.
Kopya Dilekçelerden Kaçınmalısınız
Dilekçe yazmayı bilmeyen vatandaşların en sık denediği yöntemlerden birisi kopya dilekçeler ile sorunlarını iletmeye çalışmaktır. Ancak, kopya dilekçelerde hata oranı yüksek olmaktadır. Yazı işlemlerinde sık sık yapılan bu işlem oldukça doğal bir yöntemdir. Ancak, kopyaladığınız dilekçede yer alan hataların neler olduğunu tespit etmek önemlidir. Aksi halde, yanlış yazılan bir dilekçeyi kopyalamış olabilirsiniz. Bunun sonucunda ise hatalar ile dolu bir dilekçeyi ilgili makama gönderebilir ve hatanızın devam ettiğini tecrübe edebilirsiniz.
Bu noktada, kişilerin çoğunlukla gözden kaçırdığı konu kopyalanan dilekçenin yeterince incelenmemesidir. Kelimelerin doğru yerlere yerleştirilmemesi, dilekçe içerisinde yer alan hataların artmasına neden olacaktır. Bu nedenler ile kopyalamak istediğiniz yazı örneğini doğru bir şekilde incelemeniz ve hataları minimuma indirmeniz gerekir.
Dilekçelerinizi kolayca oluşturmak ve iletmek, tüm belgelerinizi dijital ortama taşımak için aradığınız çözüm Mikro Yazılım’da.
