Bedelsiz İhracat Nedir? Faturası Nasıl Kesilir?
Dünya yeni yüzyılla birlikte sınır ötesi ticaretlerin sıkça yapıldığı bir yer haline gedi. Son yıllarda ihracat, yapılan anlaşmalar ve geliştirmelerle birçok girişimcinin yapabileceği bir hale geldi. İhracatla ilgili birçok kişinin aklında bazı soru işaretleri oluşur. Bunlardan biri de bedelsiz ihracattır. Bu soruları yazımızda cevapladık.
Bedelsiz İhracat Nedir?
Bedelsiz ihracat, herhangi bir bedel alınmaksızın yurtdışına ürün satımını ifade eder.
Hangi Ürünler Bedelsiz İhracat Kapsamında Değerlendirilir?
Ticaret Bakanlığı, bedelsiz ihracat konusundaki yasal düzenlemeleri, nelerin bedelsiz ihracat kapsamında değerlendirileceğini belirlemiştir. Bakanlığın düzenlemelerine göre bedelsiz ihracat kapsamında değerlendirilebilecek ürünler şu şekildedir:
- a) Gerçek veya tüzel kişiler tarafından götürülen veya gönderilen hediyeler, miktarı ticari teamüllere uygun numuneler ile reklam ve tanıtım malları, yeniden kullanıma veya geri dönüşüme konu ithal edilmiş mal ve ambalaj malzemeleri,
- b) Daha önce usulüne uygun olarak ihraç edilmiş malların bedelsiz gönderilmesi ticari örf ve adetlere uygun parçaları, fireleri ile garantili olarak ihraç edilen malların garanti süresi içinde yenilenmesi gereken parçaları,
- c) Yabancı misyon mensuplarının, Türkiye’de çalışan yabancıların, yurt dışına hane nakli suretiyle gidecek Türk vatandaşlarının, daimi veya geçici görevle yurt dışına giden kamu görevlilerinin, bu durumlarının ilgili mercilerce belgelenmesi şartıyla, beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
- d) Yurt dışında yerleşik tüzel kişiler, yabancı turistler ve yurt dışında ikamet eden Türk vatandaşlarının beraberlerinde götürecekleri, gönderecekleri veya adlarına gönderilecek mal ve taşıtlar,
- e) Kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler ve üniversitelerin; görevleri veya anlaşmalar gereği gönderecekleri mal ve taşıtlar,
- f) Savaş, deprem, sel, salgın hastalık, kıtlık ve benzeri afet durumlarında; kamu kurum ve kuruluşları, belediyeler, üniversiteler, Kızılay ile kamu yararına çalışan dernek ve vakıfların gönderecekleri insani yardım malzemeleri.
İşletmenizin yukarıda belirtilen ürünlerin dışında bedelsiz ihracat yapması gereken bir durum olursa Ticaret Bakanlığı’na başvurulabilir. Bedelsiz ticaretle ilgili süreç, ilgili gümrük idaresi tarafından yürütülür. Bütün işletmeler yaptığı herhangi bir yurtiçi veya yurtdışı satış için satış yapıldığını gösteren bir belge hazırlaması gerekir. Yurtdışına ürün ihraç eden bir işletme de e-ihracat faturası kesmek zorundadır. E-İhracat faturası, ürün bedelsiz olsa dahi kesilmek durumundadır. Bedelsiz olarak ihraç edilecek ürünün aslında bir bedeli olduğundan ve stoğu yapıldığından dolayı ihracat faturası kesilmesi ve muhasebe kaydı yapılması gerekir. Söz konusu ürünün maliyeti hesaplanarak giderleştirilir ve stoktan düşülür.
Bedelsiz İhracat Faturası Nasıl Kesilir?
Bedelsiz ihracatın ne olduğundan bahsettikten sonra bedelsiz ihracat faturasının nasıl kesileceğine göz atabiliriz.
Herhangi bir para alışverişi olmadan yurtdışına gönderilen ürünler için sıfır bedelli faturalar kesilirdi. Bedelsiz ihracat işlemlerinde bir ücret ödemesi gerçekleşmediğinden sıfır bedelli olarak düzenlenen bu faturalar, ihracatçı firmaların muhasebe kayıtlarında problemlere yol açıyordu. Bakanlık, bu muhasebe problemlerinin önüne geçebilmek için yönetmelikte bir değişikliğe gitti. Yapılan değişikliğe göre bedelsiz ihracatlarda kesilen ticari fatura yerine satılan mal veya hizmetin bedelinin sıfır veya bedelsiz olduğunu belirten bir ihracat faturası düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Bedelsiz ihracatlarda ihracat faturası düzenleme gerekliliği gümrük beyannamesine göre belirlenmekte. İstisna olarak gümrük beyannamesi ekinde düzenlenmemiş ürünler için e-arşiv kullanıcıları e-arşiv faturası düzenlemek durumundadır. İstisnada yer alan veya e-arşiv kullanıcısı olmayan vergi mükellefleri ise kağıt fatura düzenleyebilir.
Hem e-Fatura sisteminde hem de kağıt faturada bedelsiz fatura düzenlemek mümkündür. Bedelsiz ihracat faturası düzenleyecek mükellefler ödenecek tutar alanına “sıfır” yazmalı ve Bilgi Sistemi’nde beyanname düzenlerken “bedelsiz” kategorisini seçmelidir.
Bedelsiz şekilde ihraç edilecek ürün için kesilecek olan bedelsiz ihracat faturasının yanında bir belge de hazırlanması gerekir. Bu belgede; faturanın sıfır bedelli veya bedelsiz olduğunu gösteren ibare, ilgili firmanın tam adı, adresi, vergi kimlik numarası ve firma yetkilisinin imzası bulunmalıdır. Bedelsiz ihracat faturası ile birlikte hazırlanan bu belge de gümrük idaresine ibraz edilir.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını “Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)” ile mal ve hizmet satışlarını ise “Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)” ile bildirmelerinin yasal bir zorunluluk olduğu belirtilir. Bu yükümlülükten de anlaşılacağı üzere bedelsiz ihracat faturası, Ba/Bs bildirimlerini gerektiren bir faturalama türü.
Bedelsiz İhracat Faturası Düzenleyen Mükelleflerin Dikkat Etmesi Gerekenler
Gelir İdaresi Başkanlığı bedelsiz ihracat faturası yerine düzenlenebilecek geçici ihracat faturaları hakkında bir takım düzenleme ve uyarılarda bulunmuştur. Geçici ihracat faturası olarak düzenlenen ve bedelsiz ihracat faturası yerine geçen faturalarla ilgili değişikliğe gidilmiştir.
GİB’den yapılan açıklamaya göre geçici ihracat kapsamında fatura düzenleyecek mükelleflerin bu faturalarını ihracat e-Faturası olarak düzenlemesi gerekir. Yani sıfır bedelle yaptığınız ihracatlar için bedelsiz ihracat faturası düzenlemelisiniz.
Düzenleyeceğiniz faturalarda dikkat etmeniz gereken bazı hususlar vardır. Schematron gereği olarak keseceğiniz bedelsiz ihracat e-faturada GTİP numaralarının bulunması gerekir. GTİP numaraları yalnızca stok kartlarında tanımlanabilir. Bu nedenle GTİP numarası kullanabilmek için stok kartı açmalısınız.
