Cari Oran Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Cari oranı, cari oranın nasıl hesaplandığını, cari oranı artıran ve azaltan nedenleri bu yazımızda anlattık.
Cari Oran Nedir?
Her şirketin kendine ait büyük ya da küçük ölçekli varlıkları vardır. İşletmelerin sahip oldukları varlıklar dönen varlıklar ve duran varlıklar olarak ikiye ayrılır.
Her zaman kullandığımız tabiriyle yatırım olarak da bilinen varlıklar için yapılan isimlendirmeler yatırımların vade sürelerini temsil eder.
İşletmenin sahip olduğu varlıklarda; uzun vadeli yatırımlar duran varlıkları; kısa vadeli olarak değerlendirilen yatırımlara ise dönen varlıkları destekler.
Şirketlerin dönen varlıklarının, kısa vadeli borçlarına oranını ise cari oran denir. Cari oran hesabıyla dönen varlıkların kısa vadeli borçları karşılama oranına bakılır ve işletmenin karşılaşabileceği nakit açıkları saptanır.
Cari Oranı Artıran ve Azaltan Nedenler Nelerdir?
Cari oran hesaplamalarında dönen varlıklar değerinin yüksek ve Kısa Vadeli Borrçlar değerinin nispeten az tutulması şirket kredibilitesi ve borçlanma potansiyeli açısından oldukça önemlidir. Cari oranı artıran ve azaltan başlıca nedenler ise şu şekildedir:
Cari Oranı Artıran Nedenler
- Kısa vadeli borçların bir kısmının ödenmesi
- Sermaye artışı (veya yeni yatırımcıların firmaya kazandırılması)
- Bağlı ve sabit değerlerin artışı
- Firma faaliyetlerinin yeni kaynaklar yaratmak için kullanılması
Cari Oranı Azaltan Nedenler
- Kısa vadeli borçlanma
- Duran varlık satın alınması
- Muhasebe kayıtlarında yaşanan aksaklıklar (Uzun vadeli - kısa vadeli ayrımı yapılmadan tüm borçlanmaların takip edilmesi)
- İşletmenin yaşadığı finansal zararlar
Cari Oran Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Cari oran hesaplamalarının doğru şekilde yapılması, şirket analizlerinin doğru şekilde yapılabilmesi için oldukça önemlidir. Cari oran hesabında kullanılan formül ise şu şekildedir:
Cari Oran= (Tüm Dönen Varlıklar) / (Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar)
Cari oran formülü sonucunda elde edilen cari oran değeri, işletmelerin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme potansiyeli açısından analizler yapılmasını sağlar. Borçlarını ödeme kapasitesi yüksek olan işletmelerde bu değerin genellikle 1’in üzerinde olduğu görülür.
Cari Oran Neden Hesaplanır?
Cari oran hesabı yapılarak bir işletmenin borç ödeyebilme potansiyeliyle ilgili fikir sahibi olunur. İşletmenin borç ödeme kapasitesiyle ilgili analizler, bu işletmeye borç verecek olan bankalar, satıcılar, gibi işletmeye borç vermeyi planlayanlar açısından oldukça önemli bir kriterdir.
İşletmelerin banka kredileri başvurusunda oldukça sık kullanılan bir uygulamadır. Cari oranın yüksekliği borç veren açısından olumlu bir durumdur. Yüksek oranlar, borç ödeme potansiyelinin dışında şirket faaliyetlerinin stabil olduğuna ve kesintiye uğrama ihtimalinin düşük olduğuna işaret eder.
Bankaların yaptıkları cari oran hesaplamaları neticesinde, oranın düşük ya da orta seviyede olması şirketin kredibilitesi açısından olumsuz bir finansal imaj çizer. Düşük kredibilitelere sahip olmak şirketin borçlanmasını oldukça zorlaştırır. Bu durum şirketin yapacağı yatırımları ve faaliyetleri doğrudan etkiler.
Cari oran hesabı banka ve borç verenlerin dışında şirket içerisinde de önemli bir rol oynar. Finansal planlamaların sistematik bir şekilde yapılabilmesi için cari oran hesabının hatasız şekilde yapılması gerekir. Cari oran hesaplamalarında göz önünde bulundurulan borçlar kısa vadeli olduğu için geri ödeme tarihlerinin takip edilmesi gerekir. Yeni borç alma ihtimali göz önünde bulundurularak bu borcu karşılama kapasitesinin doğru hesaplanması için cari oranın gerçek değerleri yansıttığından emin olunmalıdır.
Cari Oran Yorumu Nasıl Yapılır?
Cari oran hesaplamasının nasıl ve neden yapılması gerektiğiyle ilgili açıklamalar yaptık. Yapılan hesaplamalar sonucunda doğru planlamalar için doğru analiz ve yorumlamalar gerekir.
Formülde de belirttiğimiz üzere cari oran, iki farklı değişkene bağlı olarak hesaplanır. Yorumlamalar da bu değişkenlere bağlı olarak yapılır. Dönen Varlıklar değeri payda bulunur, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar yani borçlar ise paydada yer alır.
- Dönen Varlıklar değeri, Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar değerinden az ise birim borç başına düşen nakit miktarının 1’den az demektir. Birden az değerler işletme varlıklarının kısa vadeli giderleri karşılayamadığı anlamına gelir.
- Durum tam tersi şekildeyse ve oran birden fazlaysa şirketin kısa vadeli borçları karşılayabildiği anlaşılır.
Cari Oranın Rakamsal Değerleri için Belirlenen ve Genel Olarak Kabul Gören Sınır Değerler:
Listeye birlikte göz atalım:
0 – 1: Düşük Seviye
1 – 1,85: Normal (Kabul Edilebilir) Seviye
1,85 ve üstü: İyi Seviye
Genel olarak kabul gören bu sınırlar ve değerler; işletmenin yer aldığı sektöre, ülkenin ekonomik durumuna, piyasa koşullarına, hesapların yapıldığı tarihlerde firmanın aktif bir yatırımı olup olmadığına bağlı olarak farklı yorumlanabilir.
Cari Oranın Yüksek Olması Ne Anlama Gelir?
Cari oran hesaplamaları sonucunda, bu değerin 1,85’ ten yukarıda olduğu durumların ‘iyi seviye’ olarak değerlendirildiğini belirtmiştik.
Bu seviyeden yüksekte olan değerler genellikle borçların efektif şekilde ödenebildiğine işaret eder. Peki cari oran normalin üzerinden yüksek (10 - 15 gibi) olursa ne olur?
- Cari oranın normalin üstünde yüksek olması nakit para akışının verimli kullanılmadığı şeklinde de yorumlanabilir.
- Genel kullanılan eşik değerlerle beraber, cari oranın kaç olması gerektiğini şirketin bulunduğu sektör belirler.
- Cari oran yorumlanırken diğer oranlara da bakılması ve genel çerçevenin göz önünde bulundurulması önem taşır.
- Cari oran yorumlamasında faaliyet oranlarının incelenmesi doğru analizler için önem taşır.
- Ayrıca cari oranın olumlu veya olumsuz olduğunu yorumlayabilmek için sektör ortalaması ile karşılaştırmak iyi bir analiz açısından faydalı olacaktır.
Bu yazı da ilginizi çekebilir:
Cari Hesaplar Nedir? Cari Hesap Takibi Nasıl Yapılır?
