e-Müstahsil Makbuzu Nedir? Nasıl Kesilir?

10.07.2020 E-Dönüşüm 3dk

e_mustahsil_makbuzu_nedir_nasil_kesilir_ef13d5c348_b21983e7c0

E-Dönüşüm

e-Müstahsil makbuzunun ne olduğunu, kimler tarafından nasıl kullanılabileceğini, nasıl kesileceğini ve kullanılınca elde edilecek avantajları bu yazıda anlattık.

Müstahsil Makbuzu Nedir?

e-Müstahsil makbuzundan önce müstahsil makbuzunun ne olduğunu hatırlayalım:

‘Müstahsil’ kelimesi Arapçada ‘üretici’ demektir.
Muhasebe defteri tutmakla yükümlü çiftçi ve toptancıların, defter tutmayan çiftçi ve toptancılardan ürün alınca aldıkları ürün karşılığında düzenleyip kesmek zorunda oldukları ticari belgeye müstahsil makbuzu denmektedir.
İmzalanan belgenin kopyası makbuzu kesende kalırken belgenin aslını, defter tutmayan çiftçi saklar.

e-Müstahsil Makbuzu Nedir?

e-Müstahsil makbuzu, veri biçimi ile usul ve esaslarını Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) belirlediği, elektronik ortamda düzenlenip kesilen, elektronik ortamda saklanan ve ibraz edilen, matbu müstahsil makbuzu ile aynı hukuki nitelikleri taşıyan bir belgedir.

487 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu (VUK) Genel Tebliği ile yürürlüğe girmiştir.
‘e-MM’ olarak kısaltılır.
1 Ocak 2018 tarihinden itibaren kullanıma açılmıştır.

e-Müstahsil Makbuzu Nasıl Kesilir?

İşlem, satıcı (çiftçi) ile alıcı (tüccar veya çiftçi) arasında gerçekleşir. e-Müstahsil Makbuzu; GİB Portalı, Entegrasyon ve Özel Entegratörler olmak üzere üç farklı yöntemle kesilebilir.
Hazırlanan e-Müstahsil Makbuzu’nun bir kopyası alınır ve her iki tarafın da ıslak imzasıyla imzalanarak satıcıya iletilir. Çiftçi, e-Müstahsil Makbuzu’nu kağıt ortamında da saklamak zorundadır. Tüccarın elinde kalan kopya ise elektronik sertifika ile imzalanarak dijital ortamda depolanabilir.
e-Müstahsil makbuzunu, Mikro Yazılım e-Müstahsil ile kullanmaya başlayabilirsiniz.

e-Müstahsil Makbuzunda Bulunması Gereken Bilgiler Nelerdir?

Vergi Usul Kanunu’nun 235. Maddesine göre, e-Müstahsil Makbuzu üzerinde bulunması gereken bilgiler şunlardır:

Malı satın alan tüccar veya çiftçinin adı, soyadı, unvanı, vergi dairesi, vergi kimlik numarası (VKN) ve adresi
Belge numarası ve düzenlenme zamanı (tarih, saat ve dakika olarak)
Malı satan çiftçinin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve ikametgah adresi
Satın alınan malın cinsi, miktarı, bedeli, vergi ve varsa diğer kesintilerin miktarı şeklinde sıralanabilir.

Ayrıca, düzenlenen e-Müstahsil Makbuzu’nun elektronik ortamda sorgulanması ve doğrulanması için belgenin üzerinde karekod veya barkod bilgisi bulunması zorunludur. Mükellefler, belge üzerinde bulunması gereken temel bilgilerin yanı sıra ihtiyaçları doğrultusunda ek bilgileri de ekleyebilirler.

e-Müstahsil Makbuzu Neden Avantajlıdır?

e-Müstahsil makbuzu, zahmetsizce arşivlenir. Ayrıca bu belgeye hızlıca dijital olarak erişilebilir.
Bununla birlikte uzun süreler saklanabilir ve baskı maliyetlerini ortadan kaldırır.

e-Müstahsil Makbuzu Başvurusu Nasıl Yapılır?

e-Müstahsil başvurusu yapabilmek için mali mühür veya elektronik imza sahibi olmak gerekir. Eğer mali mühür veya e-İmza başvurunuzu tamamladıysanız, e-Müstahsil Makbuzu başvurusu için şu 3 yöntemden birini kullanabilirsiniz:

GİB Portal: Mükellefler, GİB’in e-Belge sitesi üzerinden GİB Portalı’na girerek e-Müstahsil Makbuzu hizmetine başvurabilir. Bu yöntemi tercih edenlerin, başkanlıktan izin alması gerekmektedir.
Özel Entegratörler: Mikro Yazılım gibi Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan izin almış olan özel entegratörler aracılığıyla mükellefler, e-Müstahsil Makbuzu uygulamasına başvuruda bulunabilir.
Kendi Bilgi İşlem Sistemi ile Entegrasyon: Mükellefler, kendi bilgi işlem sistemlerini GİB sistemine entegre ederek e-Müstahsil Makbuzu uygulamasına başvurabilir. Bu yöntemi kullanmak isteyen mükelleflerin de başkanlıktan izin alması gerekmektedir.

e-Müstahsil Makbuzu İptali Nasıl Yapılır?

Kesilen ve onaylanan bir e-Müstahsil Makbuzu’nu iptal süresi 8 iş günüdür. Bu süre içinde, kullandığınız yönteme göre değişmekle birlikte iptal işlemini gerçekleştirebilirsiniz.
Eğer Mikro Yazılım gibi bir entegratör kullanıyorsanız, iptal işlemini muhasebe programı içinden gerçekleştirmek mümkün. Aksi halde GİB Portal’dan ilgili makbuzu bulmanız ve iptal işlemini oradan gerçekleştirmeniz gerekir.

e-Müstahsil Makbuzunda Stopaj

Defter tutmayan çiftçi ve toptancılardan alınmış ürünler üzerinden gelir vergisi kesilir, kalan ise satıcıya ödenir. Vergi oranları ise şöyledir:

Hayvansal ürünler için yüzde 1 veya 2
Zirai ürünler için yüzde 4
Çiftçi borsaya kayıtlıysa yüzde 1
Çiftçi borsaya kayıtlı değilse yüzde 2

Daha detaylı bilgiler için Müstahsil Makbuzu Stopaj Oranı Hesaplaması Nasıl Yapılır? yazımıza göz atabilirsiniz.

e-Müstahsil Makbuzu Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

e-Müstahsil Makbuzu ile ilgili sıkça sorulan sorulardan bazılarının cevaplarını sizin için derledik.

e-Müstahsil Makbuzu kimlere zorunludur?

e-Müstahsil Makbuzu geçişi;

e-Fatura sistemine dahil olan ve vergiye tabi olmayan üreticilerden ürün satın alan ve aldığı ürünler karşılığında müstahsil makbuzu düzenleyen kişiler,
Hal Kayıt Sistemi’ne bildirim yapma sorumluluğu olan sebze ve meyve ticareti yapan kişiler
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) yazılı bildirim gönderdiği kişiler

için zorunludur. Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazançlarını basit usullerde tespit edebilen üreticiler, kazançlarından ötürü defter tutmak zorunda olan tüccarlar; e-Müstahsil Makbuzu’na geçebilir.