İştirak Nedir? Çeşitleri Nelerdir?

İştirak ve iştirak çeşitleri ile ilgili detayları yazımızda derledik.

İştirak Nedir?

“Ortak oluş, ortak olma, ortaklaşma, ortaklık, birliktelik, paydaşlık” anlamına gelen iştirak sözcüğü, ticari açıdan bakınca bir şirketin diğer bir şirkette sermaye ortaklığı bulunması halinde, sermayelerinde payları bulunan şirketleri ifade eder.

İştirak Etmenin Amaçları Nelerdir?

Bir işletmenin iştirakinin genel anlamda iki farklı amacı olabilir. Bu amaçlardan ilki, şirketin gereken seviyelerin üzerindeki varlıklarını, getiri potansiyeline güvenip kar elde etme amacıyla başka bir şirkete de yatırım olarak kullanmasıdır. İştiraklerin ikinci amacı ise, şirketin kendi ürün veya hizmetini geliştirme kapasitesine sahip hizmet veya ürünler sunan şirketlere yatırım yapması, bir değer yaratma hedefi güdülmesidir.
Bununla birlikte bir işletmenin diğer işletmelerin yönetimine ya da ortaklık politikalarının belirlenmesine katılması amacıyla sahip olduğu yüzde 10 ile yüzde 50 oranlarının arasında değişen sermaye paylarının olması da iştiraktir.

İştirak Çeşitleri

Ana şirket, ortaklık yaptığı şirkette yüzde 50’den fazla oy hakkına sahipse ortak olunan şirket bağlı ortaklık adını alır.
Eğer çoğunluk ana şirkette değilse de basit anlamda iştirak yani bağımsız ortaklık söz konusudur.

İştirakler Hesabı Nedir?

İştirakler hesabı, şirketlerin iştirak yaptıkları şirketlerin yönetim süreçlerine katılmak için sahibi olduğu ortaklık payı ve pay senetlerini izlemek için kullandığı hesabın adıdır.
İştirakler hesabı ile

• Tam ve dar mükelleflerin sahip olduğu anonim şirketi hisse senetleri,
• Limited şirket iştirak hisseleri,
• Sermayesi hisselere ayrılmış komandit şirket ortaklık payları
• Ve iş ortaklıkları ve adi ortaklık payları

ifade edilir.

İştirak Kazançlarının Vergi İstisnası

Kurumların, tam mükellefiyete dahil diğer bir işletmenin sermayesine iştiraki ile edinilen kazançlar, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesine göre Kurumlar Vergisi istisnası olur.
Bunun nedeni istisnaya dahil olan kazancın, elde edildiği ilk işletmede Kurumlar Vergisi’ne ve Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6 maddesine göre stopaj katılımı olmasıdır.
İştiraklerin satımı sonucu edinilen kazanç ise Kurumlar Vergisi’ne dahildir.
Şirketlerin en az 2 tam sene süreyle aktiflerinde dahil olan iştirak hisseleri satışından gelen ve sermayeye eklenmesi yönünde karar alınan kazançlar 1 Ocak 2005 tarihli Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 8. maddesinin 12. bendine göre vergi istisnası kabul edilir. Sermayeye eklenme işlemi, satışın olduğu yıldan sonraki ikinci takvim yılının sonuna dek yapılmalıdır. Bu süre içinde sermayeye eklenmeyen kazanç için uygulanan istisna nedeniyle vaktinde tahakkuk ettirilmeyen vergiler zayi olmuş sayılır. Menkul kıymet ticareti ile ilgilenen kurumların bu yüzden ellerinde bulundurduğu değerlerin satışından gelen kazançlar, istisna kapsamı dışındadır.

İştirak Kazançlarının Muhasebeleştirilmesi

İştirak için sermaye taahhüdünde bulunulmuş veya hisse senedi alınmışsa ilgili hesap borç; elden çıkarılmışsa da alacak olarak kaydedilir. Sermaye taahhüdü biçiminde gerçekleştirilen iştirakte, taahhüt edilen iştirak sermaye miktarı, bu hesaba borç ve 243 İştirakler Sermaye Taahhütleri hesabına da alacak olarak kaydedilir.
İştirak hisse senedi alımı olduğunda ise bu hesaba borç, ödeme araçlarına alacak olarak kaydedilir. Bu hesap, borç kalanı verir ve bu mevcut iştiraklerin tutarını gösterir.

İştirak kazançlarınızı muhasebeleştirmek için aradığınız çözüm Mikro Yazılım’da!