Ölçek Ekonomisi Nedir? Türleri Nelerdir?

12.01.2023 Muhasebe ve Finans Genel 3dk

Muhasebe ve Finans Genel

Ölçek ekonomisi nedir? Ölçek ekonomisi türleri nelerdir? Ölçek ekonomisi ile ilgili sorularınızı bu yazıda yanıtladık.

Ölçek Ekonomisi Nedir?

Ölçek ekonomisi, bir ürünün ya da hizmetin üretiminde üretim maliyetlerinin düşürülmesi için üretim miktarının artırılmasına dayalı bir ekonomik kavramdır. Bu kavram, üretim miktarının artırılması sayesinde üretim maliyetlerinin düşürülmesini ve böylece ürünün ya da hizmetin daha uygun fiyatla satılmasını sağlar.
Ölçek ekonomisi, bir ürünün ya da hizmetin üretiminde toplam maliyetlerin düşürülmesini sağlayarak işletmelerin rekabet gücünü artırır ve bu sayede işletmelerin daha fazla kâr elde etmelerine yardımcı olur.

Ölçek Ekonomisi Türleri Nelerdir?

Ölçek ekonomileri içsel ve dışsal olmak üzere iki türe ayrılır. Bunlar ise şöyledir:

İçsel Ölçek Ekonomisi

Bir şirketin sahip olduğu üretimin ölçeğine bağlı olarak maliyetler düşüyorsa ya da yükseliyorsa bu duruma içsel ölçek ekonomisi adı verilir.
İçsel örnek ekonomisine işçilerin uzmanlık kazanması, sermaye verimliliğindeki artış, yönetim kadrosunun uzmanlaşması örnek olarak gösterilebilir.

Dışsal Ölçek Ekonomisi

Şirketin yer aldığı sektörde yaşanan gelişmeler sonucunda maliyetler düşüyor ya da yükseliyorsa bu dışsal ölçek ekonomisi olarak değerlendirilir.
Örnek vermek gerekirse, teknolojinin gelişmesi, endüstriye olan talebin yükselmesi gibi sebepler dışsal ölçek ekonomisi adı altında değerlendirilir.

Pozitif ve Negatif İçsel veya Dışsal Ekonomiler

İçsel ve dışsal ekonomiler pozitif ya da negatif olarak değerlendirilir. Bunlara örnek vermek gerekirse;

Bir firmada çalışan işçilerin uzmanlaşması sonucunda daha verimli bir üretim ortaya çıkar. Bu durum pozitif içsel ekonomi olarak değerlendirilir.
Bir firmanın büyük bir gelişim kaydetmesi sonucunda yönetimin kontrolü kaybetmesi ve firmayı yönetememesi negatif içsel ekonomiye örnektir.
Teknolojik gelişmeler sonucu yeni bir makinenin kullanılması pozitif dışsal ekonomiye örnektir.
Ulaşım, elektrik gibi altyapı sorunlarına bağlı olarak çalışan kişilerin verimliliğinin azalması negatif dışsal ekonomiye bir örnektir.

Ölçek Ekonomisi Özellikleri Nelerdir?

Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

Üretim miktarının artırılması: Ölçek ekonomisi, üretim miktarının artırılarak üretim maliyetlerinin düşürülmesine dayalı bir ekonomik kavramdır.
Üretim maliyetlerinin düşürülmesi: Ölçek ekonomisi sayesinde üretim miktarının artırılması ile birlikte üretim maliyetleri de düşer.
Rekabet gücünün artırılması: Ölçek ekonomisi sayesinde üretim maliyetlerinin düşürülmesi işletmelerin rekabet gücünü artırır ve bu sayede işletmelerin daha fazla kâr elde etmelerine yardımcı olur.
Daha uygun fiyatla satış: Ölçek ekonomisi sayesinde üretim maliyetlerinin düşürülmesi ile birlikte ürünün ya da hizmetin daha uygun fiyatla satılması sağlanır.
Pazar payının artırılması: Ölçek ekonomisi sayesinde ürünün ya da hizmetin daha uygun fiyatla satılması işletmelerin pazar payını artırabilmelerine yardımcı olur.

Ölçek Ekonomisi Örnekleri Nelerdir?

Ölçek ekonomisine şu örnekleri verebiliriz:

Otomobil üretimi: Otomobil üretiminde, üretim miktarının artırılması sayesinde maliyetler düşer ve böylece otomobil daha uygun fiyatla satılabilir.
Elektronik ürünlerin üretimi: Elektronik ürünlerin üretiminde de üretim miktarının artırılması sayesinde maliyetler düşer ve böylece elektronik ürünler daha uygun fiyatlara satılır.
Gıda ürünlerinin üretimi: Gıda ürünlerinin üretiminde de üretim miktarının artırılması sayesinde maliyetler düşer ve böylece gıda ürünleri daha uygun fiyatlar ile satılır.
Özel televizyon kanallarının yayını: Özel televizyon kanallarının yayınlarında yayın miktarının artırılması sayesinde maliyetler düşer ve böylece yayınlar konusunda daha uygun fiyatlar ile anlaşılır.

Ölçek Ekonomisi Çıktı Oranları

Ölçek ekonomisinde çıktı oranları artırıldığında maliyetlerin düşmesi söz konusu olur. Üretim işlemlerinde bütün girdilerin arttığını düşündüğümüzde 3 farklı durum karşımıza çıkabilir. Bu durumlar;