ÖTV’li Fatura Muhasebe Kaydı, ÖTV’li Fatura Nasıl Kesilir?

Bu yazımızda, sadece belirli ürün ve hizmetler üzerinden alınan harcama vergisi olan Özel Tüketim Vergisi’nin dahil edildiği fatura nasıl kesilir, ÖTV’li faturanın muhasebe kaydı nasıl yapılır sorularını cevaplıyoruz.

ÖTV Nedir?

Özel Tüketim Vergisi, diğer vergi çeşitlerinden farklı olarak yalnızca belirli ürün ve hizmetler üzerinden alınan bir harcama vergisidir. ÖTV miktarı kesin olarak belirlenmiş değer yani maktu veya ürün türlerine göre belirlenmiş oranlara göre hesaplanır.
Avrupa başta olmak üzere diğer birçok devlette de uygulanan özel tüketim vergilerinde amaç; gelir elde etmekten ziyade sosyal fayda sağlar. Bu yüzden ÖTV’ler çok büyük oranda lüks tüketim maddeleri ile sağlığa ve çevreye zararlı tüketim ürünlerine uygulanır.

ÖTV Uygulanan Ürünler Hangileridir?

---

ÖTV Kanunu’nun 4. maddesine göre özel tüketim vergisi uygulanacak ürünler belirtilmiştir. Bu ürünler şu şekildedir:

• Çevreye zarar veren akaryakıt ve yağ türevi ürünler
• Lüks taşıtlar
• İnsan sağlığına zarar veren tütün ve alkol ürünleri
• Beyaz eşya, kürk gibi lüks tüketim ürünleri

Kimler ÖTV Mükellefidir?

ÖTV Kanunu’nun 4. maddesinde Özel Tüketim Vergisi mükelleflerinin kimler olduğu belirtilir. Buna göre

• Kanunun (I), (III) ve (IV) sayılı tarifelerindeki ürünler ile (II) sayılı tarifedeki ürünlerden kayıt ve tescile tâbi olmayanları imal, inşa veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler ile
  (II) sayılı tarifedeki mallardan kayıt ve tescile tâbi olanlar için; motorlu araç ticareti yapanlar, kullanmak üzere ithal edenler veya müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler özel tüketim vergisi mükellefidir.
• Ayrıca ÖTV mükellefinin Türkiye’de bulunmaması durumunda Maliye Bakanlığı, vergiye tâbi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. Böylelikle vergi ödemeleri alacağının emniyet altına alınması amaçlanır.

ÖTV’li Fatura Nedir?

ÖTV’li fatura, ÖTV’nin uygulandığı ürün veya hizmetlerin satın alınması sonucunda düzenlenen faturadır.
Bu faturada, satın alınan ürün veya hizmetin miktarı, birim fiyatı, vergi tutarı ve toplam tutar gibi bilgiler yer alır.

ÖTV’li Fatura Nasıl Kesilir?

Özel Tüketim Vergisi Kanunu’na göre Özel Tüketim Vergisi mükellefi olanların, ilgili kanuna ekli (I) sayılı listedeki malları üreten veya ithal edenler ile bu malların müzayede yoluyla satışını gerçekleştirenler olduğunu belirtmiştik. Yine ÖTV Kanunu’nun 15. maddesinde ÖTV mükelleflerin ÖTV’yi faturalarında göstermeleri zorunlu hale getirilmiştir.
ÖTV’li fatura keserken de diğer ÖTV’siz faturalarda olduğu gibi 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun “Faturanın Şekli” başlıklı 230. maddesine göre herhangi bir faturada verilmesi gereken bilgiler yer almalıdır. Bu bilgiler şu şekildedir:

• Faturanın düzenleme tarihi, seri ve sıra numarası
• Faturayı düzenleyen kişinin adı, ticaret unvanı, iş adresi, bağlı olduğu vergi dairesi ve hesap numarası
• Müşterinin adı, ticaret unvanı, adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası
• Ürün veya işin nevi, miktarı, fiyatı ve tutarı
• Satılan malların teslim tarihi ve irsaliye numarası

Her faturada verilmesi gereken genel bilgiler girildikten sonra Özel Tüketim Vergisi’ne tabii ürünlerin alım satımı gerçekleştiriliyorsa, faturada bu vergi çeşidinin yer alması gerekir. ÖTV’li faturalar hazırlanırken KDV’nin yanı sıra ÖTV için ödenecek tutar, oran ya da yüzde yer almalıdır.

ÖTV’li Faturanın Muhasebe Kaydı

ÖTV’li faturanın muhasebe kaydı da ÖTV’ye tabii ürünlerin alım satımıyla ilgili önemli hususlardan biridir. Özel Tüketim Vergisi’nin 9. Maddesinde verilen vergiye tabi malların başka bir malın imalinde kullanılması halinde ödenen verginin, ödenecek vergiden indirilmesi böylelikle ÖTV’ nin her bir mal için bir kez uygulanması zorunlu hale getirilmiştir.
Örneğin; bir firma bir ürün almış olsun, söz konusu ürünü başka bir ürünün üretiminde hammadde olarak kullanmış ve imalatı gerçekleştirmiştir. Bu durumda ilk başta alınan ürün için ödenen ÖTV, imal edilen ürünün teslimi nedeniyle vergi dairesine beyan edilip, ödenecek vergiden indirilir.

ÖTV’nin muhasebeleştirilmesinde herhangi bir ön muhasebe programı kullanmıyorsanız, sattığınız ya da aldığınız mallara ilişkin ÖTV hesaplamasını ve varsa indirimleri, web sitelerinde sunulan hesaplama araçlarıyla gerçekleştirebilirsiniz. ÖTV oranlarını da yine bu araçlar yardımıyla belirleyebilirsiniz.

ÖTV’li Faturanın Muhasebe Kaydı Örneği

Bir muhasebe kaydı örneği oluşturabilmek için kozmetik firmasını örnek gösterelim. Özel tüketim veya lüks tüketim sayılmasından ötürü ÖTV’ye tabi olan kozmetik ürünleri satışı yaptığınızı farz edelim.

500,00₺’lik bir parfüm satışı için + %18 KDV uygulanır:

Parfüm: 500,00₺

%20 ÖTV: 100,00₺

KDV Matrahı 600,00₺

%18 KDV 108,00₺

Genel toplamı 708,00₺ şeklinde gösterebilirsiniz.

Yukarıdaki satışı gerçekleştiren mükellef, malın türü nedeniyle, her ayın 15’ine kadar bir önceki ayın %20’lik ÖTV’li satışını, 4760 sayılı kanuna ekli listelerde yer alan malların beyanı için hazırlanan Özel Tüketim Vergisi Beyannamesi ile beyan etmelidir. Bundan sonra gerçekleşecek ikinci el satışlar, ÖTV’ye tabi değildir.

Buna göre muhasebe kayıtları yaklaşık olarak aşağıdaki gibi olmalıdır:

Faturayı kesenin muhasebe kaydı;

————————————————–/—————————————————

102 BANKALAR 708,00₺

600 YURTİÇİ SATIŞLAR 500,00₺

360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 100,00₺

391 HESAPLANAN KDV 108,00₺

Parfüm satış kaydı

——————————————————————————————————

Faturayı kesenin KDV beyanı:

Teslim ve hizmetler bedeli (KDV Matrahı): 600,00₺

%18 Hesaplanan KDV: 108,00₺

Faturayı alanın muhasebe kaydı:

——————————————————/———————————————–

153 TİCARİ MALLAR 600,00₺

191 İNDİRİLECEK KDV 108,00₺

320 SATICILAR 708,00₺

Parfüm alım kaydı