Satış Maliyeti Nedir? Nasıl Hesaplanır?
Satış maliyetini hesaplayabilmek birçok işetme sahibi veya üretici açısından oldukça önemli bir konudur. İşletmeler kar zarar durumlarını görebilmek ve fiyatlandırma planları oluşturmak için satış maliyeti hesabı yapmalıdır.
Bu yazımızda satış maliyeti nedir, satış maliyeti nelerden oluşur, satış maliyeti nasıl hesaplanır ve formülü nedir gibi soruları cevaplandırmaya çalışacağız.
Satılan Malların Maliyeti Nedir?
Satılan malların maliyeti, bir şirketin belirli bir dönemde yaptığı harcamaları ifade eder. Satılmak üzere üretilen veya alınan mal ve hizmetlere doğrudan verilen tüm maliyetler satış maliyetidir.
Ayrıca üretim aşamasının dışında kalan genel giderler, pazarlama ve işletmenin sabit maliyetleri gibi dolaylı harcamalar da satış maliyeti kapsamında değerlendirilir.
Satış maliyetinin başlıca hedefi işletmenin alıcıların diğer muadiller yerine kendi ürünlerini almasını ikna etmektir.
Satış Maliyeti Nelerden Oluşur?
Satış maliyetinin, şirketin ürettiği bir ürün veya hizmeti satmak için yaptığı harcamaların tamamı olduğunu belirtmiştik. İşletmenin satış maliyeti kapsamında yaptığı harcamalar birkaç farklı başlık altında değerlendirilebilir. Harcamaları oluşturan, bir şirketin karlılığında ve fiyatlandırmasında doğrudan etkileri olan ve birbiriyle bağlantı içerisindeki başlıklar şu şekildedir:
- Maaş ve ücretler: Satış maliyetiyle ilgili ilk başlık için maaş ve ücretleri verebililiriz. Çünkü çalışmasının karşılığını olmazsa çalışan olmaz, çalışan olmazsa ortaya ürün çıkarılamaz. Ürünün varlığı için bu madde hayati önem taşır. Çalışanlara yapılacak ödemeler, şirketin ne kadar kar ettiği ve çalışma sürelerine göre belirlenir.
- Komisyonlar: Bir diğer bileşen ise aracı kurumlara ödenen komisyonlardır. Örneğin ürünün pazarlaması ve tanıtımını yapacak şirketlere ayrılan bütçeler, internet reklamlarına verilen paralar komisyon başlığı altında değerlendirilebilir. Bu tür harcamalar şirketin bilinirliğini artırarak satış rakamları açısından harikalar yaratabilir.
- Kira: Şirketin önemli gider kalemlerinde biri de dükkan, ofis veya showroom’larına yaptığı harcamalar oluşturur. Burada şirketin tercihine bağlı olarak çok büyük bedeller ödenerek merkezi bir konum veya daha mütevazı yerler belirlenebilir.
- Reklam ve promosyonlar: Satış rakamlarına ve tanınırlılığına önem veren birçok şirket için reklam giderleri, harcamalar arasında büyük yer kaplar. Reklam ve promosyonlar için yapılan harcamalar; dergiler, panolar ve afişlerden reklam ajansları ve sosyal medya platformları gibi dijital çözümlere doğru evrildi. Bu nedenle promosyonlar ve kampanyaların duyuruları da yeni mecralardan yapılmaya başlandı.
Satış Maliyeti ile Üretim Maliyeti Arasındaki Fark Nedir?
Satış maliyeti, müşterilerin ürünlerini tercih etmeleri için bir şirket tarafından yapılan harcamalardır. Satış maliyetinde ürün için talep yaratılması amaçlanır.
Ancak üretim maliyeti ile bir ürünün imalat, taşıma, nakliye rotaları ve araçları, depolanması ve teslimatında yapılan harcamaları ifade edilir. Üretim maliyetine ürünün ortaya çıkması ve var olması için ihtiyaç olan her türlü harcama dahil edilebilir. Ürün maliyetinde müşterinin talep ve ihtiyaçları baz alınır.
Bu nedenle satış maliyeti, ürünün tanıtımı ön planda olmasından dolayı ürün ve reklam temelliyken ürün maliyeti müşteri temellidir diyebiliriz. Şirket içerisinde satış maliyeti ile ürün maliyetinin sıklıkla zikredildiği yerler de farklıdır. Satış maliyeti, büyük ölçüde reklam ve pazarlamanın çalışıldığı satış departmanında değerlendirilir. Ancak üretim maliyeti, tedarik sistemleri ve üretim aşamalarının çalışıldığı organizasyon ve lojistik departmanlarının konusudur.
Satış Maliyeti Formülü
Satış maliyetini hesaplamak için birçok farklı yöntem vardır.Bu yöntemler arasından en basit ve kullanışlısı şu şekildedir:
Satış maliyeti = (Envanterde biriken mala ait maliyet) + (Üretilen malın maliyeti ) –( Envanterde yer alan bitmiş son ürün maliyeti)
Satış Maliyeti Hesaplama Nasıl Yapılır?
İşletmelerin, satışlarından elde ettiği kar veya zararın belirleyebilmek için satışlarını ve bu satışların maliyetlerini hesaplaması gerekir
Satılan ticari malın maliyetleri aşağıdaki tabloda verdiğimiz artı ve eksilere göre hesaplanabilir. Artı değerler (+) toplanması gerekeken faktörleri, eksi değerler (-) çıkarılması gereken faktörleri ifade eder.
| Dönem Başı Mal Mevcudu | + |
| Dönem İçi Mal Alışları | + |
| Mal Alış Giderleri | + |
| Mal Alış İskontoları | - |
| Mal Alış İadeleri | - |
| Dönem Sonu Mal Mevcudu | - |
| Satılan Malların Maliyeti | ... |
Muhasebe Kayıtlarında Maliyet Hesaplama Yöntemleri
Muhasebe kayıtlarında maliyet hesaplamaları iki farklı yöntemle yapılabilir: sürekli ve aralıklı envanter yöntemi
- Sürekli Envanter Yöntemi: Bu yöntemde maliyet kaydı yapılan bir satış işleminin hemen ardından yapılır. Yani maliyet hesabı satış gerçekleştiği anda yapılır. Bu yöntem, satışların maliyetlerinin kolay bir şekilde tespit edildiği durumlarda uygulanır.
- Aralıklı Envanter Yöntemi: Bu yöntemde satılan ticari mallar, dönem sonunda envanter sonucu bulunan mal stoklarına göre satışların maliyeti toplu olarak bir defada kaydedilir ve satış maliyeti hesaplanır.
Hesaplama Örnekleri
Örneğin bir şirket 10 adet televizyonu tanesi 500 TL den peşin olarak almıştır. (KDV % 18 hariç.) Ardından 3 adet televizyonu tanesi 550 TL den daha sonra 2 adet televizyonu tanesi 600 TL den peşin olarak satıyor. (Bütün satışlar için KDV % 18 hariç.)
Dönem sonunda yapılacak satışların maliyeti:
10 adet televizyon alınmış, bunların 5 adedi satıldığından dönem sonu mal mevcudu 5 adet yani; 500 TL x 5 adet = 2.500 TL dir.
Yapılan iki yöntemde de satılan malların maliyeti ve bunun sonucunda kar veya zarar sonuçları değişmez.
Yukarıda verdiğimiz formüle göre satış maliyeti hesabını da bir diğer örnekle açıklayalım:
- Açılış envanteri: 50.000 TL
- Stok kalemler için harcamalar: 32.000 TL
- Dönem sonu stok tutarı: 12.000 TL
Bu ön bilgilere göre satılan malın maliyeti:
Açılış envanteri: 50.000 TL
- Alımlar: 32.000 TL
-Envanteri sonlandırma: 12.000 TL
= Satılan malın maliyeti: 70.000 TL
Her türlü muhasebe işleminizi zahmetsizce ve hızlıca gerçekleştirmek için aradığınız çözüm Mikro Yazılım’da!
