Serbest Ticaret Anlaşması Nedir? Neden Önemlidir?
Devletler, kimi zaman savaşlar, kimi zaman fikir ayrılıkları, kimi zaman dış tehditler nedeniyle daha kapalı merkezler haline gelirler. Ancak barış dönemlerinde birbirleriyle olan ticaretlerini artırmak ve diğer devletlerle rekabet edebilmek için ticaret anlaşmaları imzalarlar.
Bu yazımızda, serbest ticaret anlaşmalarını ve devletlerin bu anlaşmalar yoluyla birbirlerine eşit imtiyazlar tanıyarak ticaretlerini nasıl güçlendirdiklerini anlattık.
Serbest Ticaret Anlaşması Nedir?
Ülkelerin, aralarındaki ticareti arttırmak için karşılıklı olarak ihracatın önündeki engelleri kaldırmak için imzaladıkları ikili veya çoklu anlaşmalara Serbest Ticaret Anlaşmaları (STA) denir. Serbest Ticaret Antlaşmalarıyla STA’ya taraf olan ülkelerin üreticileri birbirleriyle eşit şartlarda rekabet edebilir hale gelir.
Aynı zamanda STA’ya taraf olan ülkelerin uluslararası rekabet gücü de artar.
Ülkeler, kendi STA ağlarını genişleterek, STA ortakları ile yakın ilişkiler kurmayı hedefler. Oluşacak yakınlık, anlaşmaya üye ülkelerin ekonomik faaliyetlerini olumlu etkiler.
Serbest Ticaret Anlaşması Neden Önemlidir?
Dünya Ticaret Örgütü, ülkelerin ticari faaliyetlerinin artırılması ve birbirleriyle etkileşimlerinin daha sağlıklı bir düzlemde oluşturulabilmesi için kurulmuş bir organizasyondur. Uluslararası ticaretin serbestleştirilmesi hedefini gerçekleştirmek amacıyla ülkeler DTÖ çerçevesinde yapılan çok taraflı müzakereler bazı durumlarda yeterli sonucu vermez.
İstenilen hedeflerin tutturulamaması durumunda ülkeler, Serbest Ticaret Anlaşmaları yapar. Bölgesel ve ikili düzeyde yapılan Serbest Ticaret Anlaşmalarının önemi ve kapsamı her geçen yıl artar.
Serbest Ticaret Anlaşması Avantajları Nelerdir?
Serbest ticaret anlaşmalarının taraf ülkelere sağladığı birçok avantaj vardır. Anlaşmanın maddelerine ve özelliğine göre değişkenlik gösterse de genel itibariyle sağlanan yararlar şu şekildedir:
- Taraf ülkelerin ticaret hacimlerinin artması,
- Taraf üreticilerin üreticilerinin ihtiyacı olan hammadde ve diğer gereksinimlerinin daha uygun koşullarda temin edilebilmesi,
- Anlaşma yapılan ülkenin yerel pazarlarına erişim sağlanması,
- Anlaşmanın yapıldığı ülkeden yatırımların artmasıyla yabancı sermaye ihtiyacının karşılanması,
- İhracatın artması sonucu üretimin genişlemesi, etkin üretim modellerinin uygulanması,
- Küresel ekonomiye daha açık, daha güçlü ve daha rekabetçi bir ekonomik alt yapı tesis edilmesi,
- Ticari hayata ilişkin problemler için ortak hareket edilerek ticari işleyişin daha verimli hale getirilmesi,
- Taraf ülkelerin yerli üreticilerinin yabancı pazarlara kolay ve elverişli bir şekilde girme imkanı elde etmesi,
- Vergi indirimleri sayesinde tüketicilerin daha elverişli ithal ürünlere erişebilme imkanı doğması.
Türkiye’nin Taraf Olduğu Serbest Ticaret Anlaşmaları Nelerdir?
Serbest Ticaret Anlaşmaları Dünyadaki gelişmelerle paralel olarak Türkiye’nin ticaret politikası açısından da önemli ve vazgeçilmez bir araç konumuna gelmiştir.
Ülkemizde bugüne kadar aşağıda özelliklerinden kısaca bahsettiğimiz anlaşmalar da dahil olmak üzere toplam 38 Serbest Ticaret Anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşmalardan 22 tanesi hala günümüzde yürürlüktedir. Bu anlaşmaların dışında müzakere sürecinde ve müzakere yapılması planlanan anlaşmalar da vardır.
Serbest Ticaret Anlaşmaları, bir ülkenin yalnızca ekonomik olarak değil, kültürel alışverişlerin çoğalmasına, diplomatik diyalogların kurulmasına ve ülkelerarası barış atmosferinin korunmasına da yardımcı olur. Bir ülkeyle ticaret anlaşması yapabilen başka bir devlet, diğer ticaret anlaşmaları için tecrübe ve referans bulmuş olur. Ülkemizde yürürlükte olan anlaşmalardan anlaşıldığı üzere Serbest Ticaret Anlaşmaları ile belirlenen ortak ticari kurallar neticesinde dış ülkelerle yapılan ticari akış kolaylaştırılmıştır ve bu da ülkemizin ekonomisi adına pozitif etkiler bırakır.
Gümrük Birliği
Bu anlaşma, ticari hayatta var olan gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları gibi tedbirlerin kaldırılarak bu birliğe dahil olmayanlara da ortak gümrük vergilerinin uygulanmasını sağlayan bir ekonomik bütünlük modelidir.
Türkiye, Avrupa Birliği ile 1995 yılından başlayıp günümüzde de devam eden süreçte bu anlaşma uyarınca ticari faaliyetlerde bulunuştur. Tarım, hizmet veya kamu alımları hariç olmak üzere tüm endüstriyel ürünleri kapsar.
Avrupa Akdeniz Ticari Ortaklığı (Eurommed)
Serbest bir ticaret alanının oluşturması amacıyla, bu alana dahil ülkeler arasında yapılan bir serbest ticaret anlaşması olan Eurommed, AB ile Güney Akdeniz ülkeleri arasında mevcut olan yatırıma ilişkin engellerin kaldırılması ve geniş bir ticaret ağı oluşturulmasını amaçlar.
EFTA Serbest Ticaret Anlaşması
Türkiye ile EFTA ülkeleri arasında ticari hayatta mevcut olan engelleri kaldırmak, ürünlerin serbest dolaşımını sağlamak amacıyla yapılan bir anlaşmadır.
Anlaşma neticesinde, Türkiye’de üretilen sanayi mallarının ticaretine ilişkin gümrük vergileri, miktar kısıtlamaları ve diğer başka kısıtlamalar kaldırılmıştır.
Mikro Yazılım’ın dış ticarette işinizi kolaylaştıracak dış ticaret yönetimi programları ile verimliliğinizi artırıp büyümenize hız katın!
