Ücret Tahakkuk Kaydı ile İlgili Bilmeniz Gerekenler

Bu yazıda ücret kavramı ve özelliklerini, ücret tahakkuk kaydı ile muhasebeleştirilmesini, bordro gider kalemleri ve hesaplamalarını, ücret tahakkuk kaydı denetim ve cezalarını anlattık.

Ücret Nedir?

Ücret kavramı; ekonomik, toplumsal ve politik hayatta farklı yönleri ve anlamları olan önemli bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışanların mali durumları ve onlara verilen ücretler de günümüz sosyal çalışma politikalarının en önemli konularından biridir.
İşletmeler ve birçok kurum için ücret ödemeleri, belirli şartlar altında ödenmesi gereken ve gider niteliği taşıyan harcamalardır.

Ücret Ödemelerinin Muhasebe Kaydı Nasıl Tutulur?

Kanunen gider niteliği taşıyan harcamalar, muhasebe kayıtlarına doğru bir şekilde kaydedilen harcamalardır. Bu nedenle işletmeler, ücret ödemelerini doğru ve eksiksiz şekilde kaydetmelidir.
Üretilen ürün ve hizmetler için ve diğer işletme faaliyetleri için aylık ücret karşılığı çalıştırılan çalışan ve büro hizmetleri gibi diğer herhangi bir birimde görev yapan çalışan personel memurları için ödenen ücret giderleri, memur ücret giderleri diye adlandırılır. Memur ücret giderleri herhangi bir aylık maaş olarak değerlendirilebilir. Bu ödenen memur ücretleri, ücret tahakkuk kaydı ile muhasebeleştirilir. Ücret ödeme bordrolarının düzenlenmesi ile muhasebeleştirilen bu kayıt, ilgili ayın son günü defterlere işlenir. Bu defterlerin tutulması zorunludur.

• Ücret ödemelerinin kaydedilmesi işlemlerinde öncelikle takip edilmesi gereken aşama yasal kesintilerin ayrıntılı olarak gösterildiği işçi bordrosu düzenlemesidir.
• Bu bordronun doğru ve eksiksiz bir şekilde düzenlenmesinin ardından muhasebeleştirme işleminin yapılabilmesi için ücret tahakkuk kaydı yapılır ve işlemler kanuni defterlere kaydedilmiş olur.
• Ücret ödeme bordrosu hazırlanmasında ve tahakkuk kaydında bilinmesi gereken önemli hususlar vardır. Bu hususların başında kayıt işlemlerinin hangi hesaplara göre yapılacağı gelir.
• Bu işlemleri, işverenler bizzat kendisi ya da işverenler çalıştığı muhasebecilerle birlikte yapmak durumundadır.

Ücretlerin Kayıtlarında ve Muhasebeleştirilmesinde Kullanılacak Hesaplar Hangileridir?

Kanunen düzenlenmiş hesap planına göre işçi ücretlerinin kayıt ve muhasebeleştirme işlemlerinde kullanılması gereken hesaplar şunlardır:

• 770 Genel Yönetim Giderleri
• 136 Diğer Çeşitli Alacaklar
• 360 Ödenecek Vergi Ödemeleri
• 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri
• 335 Personele Borçlar

Hangi Hesabın Kullanılacağına Nasıl Karar Verilir?

Kullanılacak hesap çalışanın konumuna ve görevine göre değişmektedir.
Ücret kaydı tutulacak olan çalışanlar için kullanılması gereken bazı hesap örnekleri şöyledir:

• 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı yalnızca yönetim departmanında görev yapan çalışanlar için kullanılır.
• Eğer çalışan kişi üretim biriminde görev yapmaktaysa 720 Direkt İşçilik Giderleri hesabı, pazarlama biriminde çalışmaktaysa 760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı kullanılmak durumundadır.

Hangi durumlarda hangi hesapların kullanılıcağına dair karara varıldıktan sonra ise bordro ve tahakkuk kayıt işlemlerinde belirtilmesi gerekecek ödeme, kesinti ve vergilerin oranları bilinmeli ve bu oranlara göre hesaplar doğru bir şekilde yapılmalıdır.

Çalışanlardan Yapılacak Kesintiler Nelerdir?

Bu kesintileri şöyle özetleyebiliriz:

• SSK primi işçi payı, brüt ücretin yüzde 14’ü kadardır.
• İşsizlik sigortası işçi payı, brüt ücretin yüzde 1’i kadardır.
• Gelir vergisi matrahı yukarda belirttiğimiz SSK primi işçi payı ve İşsizlik sigortası işçi payının toplamının brüt ücretten çıkarılması kadardır. (Brüt ücret - (SSK İşçi Payı + İşsizlik Sigorta İşçi Payı))
• Gelir vergisi, gelir vergisi matrahının yüzde 15’i kadardır. (Gelir vergisi matrahı \ %15)
• Damga vergisi, brüt ücretin yüzde 7.59’u kadardır. (Brüt ücret \ %7,59)

İşverenden Yapılacak Kesintiler Nelerdir?

Bu kesintiler şöyledir:

• SSK Primi işveren payında, tehlike sınıfı payının yarısının 19’la toplamıyla alınan brüt ücretteki yüzdesi bulunur. (Brüt ücret \ % [19 + (tehlike sınıfı / 2)])
• İşsizlik sigortası işveren payı brüt ücretin yüzde 2’sidir. (Brüt ücret \ %2)

Ücret Tahakkuku Kayıt Örnekleri

Aşağıdaki örnekleri birlikte inceleyelim:

Ücret Bordrosu Tahakkuk Kaydı Örneği

Bu verilen örnekte boş bırakılan (XX) yerler, yukarda belirtilen hesapların güncel brüt ücret üzerinden hesapları yapılarak doğru ve eksiksiz şekilde doldurulmalıdır.

770.01 GEN.YÖN.GİD. XX

        770.01.001 Brüt Ücret

        770.01.002 [SGK İşveren Payı](/sgk-isveren-payi-nedir-nasil-hesaplanir/)

        770.01.003 SGK İşveren İşsizlik Payı

136 DİGER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR HESABI XX

        136.01 [Asgari Geçim İndirimi](/aile-gecim-indirimi-nedir/)

                                 360.01 ÖDE.VER.FON.                                      XX

                                          360.01.001 İşçi G.V.      XX

                                          360.02 Damga Vergisi     XX

                                 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜV. KES.            XX

                                          361.01 SGK İşçi Payı

                                          361.02 SGK İşçi İşsizlik Payı

                                          361.03 SGK İşveren Payı

                                          361.04 SGK İşveren İşsizlik Payı

                                 335 PERSONELE BORÇLAR                          XX

İşçi Ücretlerinin Bankaya Yatırılması Kaydı Örneği

------------------- / -----------------------------

335 PERSONELE BORÇLAR XX

335.01 Personel Ücretleri XX

335.02 Asgari Geçim İndirimi XX

770 GENEL YÖN GİDERLERİ XX

770.05 Vergi Resmi Harçlar

770.05.001 Banka Hesap İşletim Ücretleri

102 BANKALAR XX

102.01 İş Bankası

102.01.001 XX

Ücret Tahakkuk Kaydı Yapılmazsa Ceza Alınır Mı?

Denetim ve kontrolle görevli denetim elemanları olan müfettişler ve denetmenler, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun talimat ve kuralları çerçevesinde işyeri kayıt ve belgelerinden özellikle ücret ödeme bordrolarını, aylık SGK primi ve hizmet belgelerini ve bu belgelerin kayıt altına alındığı resmi kayıt defterlerini düzenli olarak mercek altına alır.
Belirttiğimiz belgeler için denetimler sonucunda ibraz etmeme ve geçersizlik gibi usulsüzlük durumlarında işverenlere idari para cezası kesilir. Bu nedenle ücret tahakkuk kaydının tutulmaması ya da eksik tutulması da cezaya sebebiyet verebilir.

---

Çalışanlarınızın maaş hesaplamalarını mevzuata uygun şekilde hızlıca yapmak için Mikro Yazılım Bordro Hesaplama Programı kullanabilir, iş yükünüzü azaltabilirsiniz.